Kleine en radicale stappen voor het klimaat

De opgave die we als mensheid hebben om de opwarming van de aarde
af te wenden met catastrofale gevolgen, is dermate groot dat je als individu denkt: ik kan het verschil niet maken.

Maar ik denk dat het niet zo is…….

Elke (kleine) stap is er een. ‘Een stapje vooruit’.

En grote vervuilers moeten gróte stappen zetten. En het gaat om systeemverandering.

Ontbossing is één van de grote veroorzakers van de opwarming.

Twee van de 5 producten die daar het meest aan bijdragen (naast oa cacao), zijn palmolie
en soja.

Palmolie

Eén van de grootste ‘vervuiler’ is de productie van palmolie. Met een groot aandeel van
Indonesië en Brazilië.

Palmolie zit in heel veel producten. Het geeft er textuur aan.

Ik heb in de afgelopen tijd wat energie gestoken in het uitzoeken in wélke producten die
ik regelmatig koop, dat goedje zit. Daar schrik je van.

Van pindakaas wist ik t al. De bekende ‘Calvé’. Wat de fabrikant Unilever doet is de ‘pinda-olie’ -ook wel arachide-olie genoemd- scheidden (extraheren) van de substantie.

Die arachide-olie levert meer op. Dus verkoopt ze dat als apart product.

Palmolie is goedkoop – de kosten worden afgewenteld op de maatschappij-. En wordt in plaats daarvan toegevoegd.

Dat was één van de redenen -ook niet lekker- waarom ik op biologische pindakaas van Jori ben overgeschakeld. Pure pindakaas met een snufje zout. De arachide-olie zie je ‘erop liggen’ als je de deksel opendraait.

Dit product koop ik al jaren.

Maar een jaar of wat terug ben ik de andere producten langs gegaan. Palmolie zit in shampoo, zeep (‘Palmolive’ what’s in a name), sausen, noem maar op. Ook daar ben ik voor het palmolie-vrije alternatief gegaan.

Voor boter (margarine en bakboter) was de reclame van de Flower Farm de aanleiding.

Sinds die tijd koop ik die.

Ik werd er wel nieuwsgierig van hoe het is dat deze milieuvriendelijke variant ergens aan de zijkant van het schap staat.

Midden in het schap -in het oog- staan de Becels, Blue Band en Brio.

Is toch vreemd, zeker als de AH zich afficheert als de méést duurzame supermarkt van Nederland.

Ik toog naar de bedrijfsleider (teammanager moet je tegenwoordig zeggen) van de AH. Ik vroeg hem twee dingen. De eerste was hoe het kan dat de milieuvriendelijke producten ergens áchteraf op het schap komen te liggen. Ten tweede waarom Jumbo al wel volledig kartonnen verpakkingen van zijn zuivelproducten heeft. Die niet bij het gewone afval maar het papier gerecycled kunnen worden.

Mijn vermoeden was dat het eerste wel boven de macht van de teammanager van een Albert Heijn zou liggen. De tweede achtte ik kansrijker.

Idd was zijn antwoord op de eerste vraag. Dat wordt centraal op het kantoor in Zaandam beslist.

Zijn verklaring vond ik stuitend. In de onderhandelingen met leveranciers (ic Unilever) die je wel als keihard zou mogen typeren, stellen de fabrikanten voor een korting te geven als hún producten prominent in de schappen worden tentoongesteld. AH gaat daar op in.

Dus: beide partijen hebben een financieel belang om te zo te doen, terwijl dat niet goed is voor het klimaat.

Dit soort zaken spelen dus op systeemniveau en het lijkt me iets voor de politiek om iets te doen om deze perverse prikkels te doorbreken. De bedrijven nemen geen verantwoordelijkheid.

Ik vind het dan wel raar en afkeurenswaardig als AH de gedragsregels van MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) onderschrijft in haar statuten. En zich op het predikaat ‘meest duurzame supermarkt van Nedeland’ laat voorstaan.

Ik vind dat misleidend.

Maar wat kunt ú er in tussentijd aan doen ?

Kóóp de milieuvriendelijke varianten. Producten van de Flower Farm.

Leuk is dat u ook kunt zien, hoeveel u concreet bijdraagt aan het verminderen van de ontbossing.

De tweede vraag. Die vond hij interessant.

Ik wil mezelf niet eren, maar sinds korte tijd heeft AH ook kartonnen zuivel verpakkingen.
Blijkbaar heeft het afkijken in de supermarkt van de concurrent tot deze stap geleid.

Soja

Soja is de tweede grootste veroorzaker van ontbossing. Met name in Zuid-Amerika.
De (illegale) kap van tropisch regenwoud -met name in de Amazone- onder de regering van (nu nog) president Bolsonaro is berucht.

Soja wordt vooral gebruikt als veevoer in de bio-industrie. Terwijl vroeger voedsel voor vee lokaal werd verbouwd.

Als u biologisch vlees eet, wordt geen soja als veevoer gebruikt. Daarnaast is er veel aandacht voor het dierenwelzijn en de natuur.

Biologisch vlees is duurder maar als er meer vraag komt, ontstaat er ook meer aanbod. Dan werken de economische wetten en worden de prijzen lager. En wellicht kan de overheid ook een rol spelen.

In Nederland is het aandeel van de biologische landbouw nog beperkt. Zo’n 4 %. Dat is minder dan in de rest van Europa. In Duitsland bijvoorbeeld zijn er in de supermarkten héle afdelingen van biologische producten en heeft het een aandeel van 7,8 % in de omzet.

De Europese Unie heeft in het kader van de ‘Green Deal’ n voorstel ingediend om belemmeringen op te leggen aan producten die aan ontbossing hebben bijgedragen.
Het zit momenteel nog in de politieke pijplijn.

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/11/17/eu-wil-producten-ontbossing-weren-a4065951.

Concrete acties voor het klimaat

De laatste tijd heb ik tijdens de wandelingen in mijn stad Eindhoven, en zelfs aan de boulevard van de Côte d’Azur, chauffeurs van bestelbusjes erop attent gemaakt als ze, bij stilstand, de motor stationair laten draaien, terwijl ze niks aan het doen zijn. Het gaat niet om pakketbezorgers.

Ik begin dan altijd met “ik mag me er eigenlijk niet mee bemoeien”, en “denkt u aan het klimaat”, en het gebeurde al een keer dat een chauffeur toen ik halverwege de laatste zin was, abrupt het contactslot omdraaide. Het gaat vaak om onoplettendheid.

Ik heb daar nog nooit één negatieve reactie op gehad. Als je het maar beleefd vraagt.
Er was er zelfs één die, toen hij me naderhand inhaalde, zijn raampje opendraaide en riep
“alle kleine beetjes helpen”.

Floor Rusman had het dit weekend in haar column in de NRC (aardig zijn als politieke daad)
over Nick Cave. “Ik geloof dat onze positieve individuele acties, onze kleine daden van aardigheid, weerkaatsen door de wereld op manieren die we nooit zullen doorgronden”, zegt Cave.

Het is belangrijk dat iedereen zijn of haar steentje bijdraagt.

Het helpt en het creëert saamhorigheid die we ook zo nodig hebben.