Op verzoek van het kabinet onderzoekt het Planbureau voor Leefomgeving (PBL) hoe Nederland met zijn gebruik van grondstoffen omgaat. Ook het hergebruik van de hoeveelheid afval wordt in de tweejaarlijkse rapportage opgenomen. Recent is het rapport “Integrale Circulaire Economie” verschenen.
Het mondiale grondstoffengebruik is in de laatste vijftig jaar verdrievoudigd en zal gezien de huidige trends nog eens verdubbelen in de komende decennia, aldus Aldert Hanemaaijer, senior onderzoeker oa. circulaire economie van het PBL.
Een voorbeeld waar Hanemaaijer aan denkt is de beprijzing (dmv een belasting) van het gebruik van fossiele grondstoffen. Die worden nu niet belast, slechts als ze gebruikt worden voor fossiele brandstof. Daarmee vallen milieuvriendelijke alternatieven voor plastic vaak duurder uit omdat aardolie bij de productie van plastic niet belast wordt.
Ik zou zeggen: breidt dit uit naar ándere producten die schadelijk zijn voor het milieu, en tóch goedkoper. Denk aan de bakboter en margarine die overal in de schappen van de supers ligt.
In deze producten zit palmolie. Waarvoor tropisch regenwoud moet wijken voor de palmolieplantages. Ruim 80 % van deze palmolie wordt niet duurzaam geproduceerd.
Sinds 2020 is er een milieuvriendelijk alternatief. Van de Flower Farm. Eat plants, free of palm. Hierin zit een alternatief voor palmolie, shea boter.
Ik smeer en bak deze producten sinds een maand. Een goed idee ! Zo doe je via je portemonnee wat aan het behoud van het tropisch regenwoud.
Alleen…….deze boter en margarine zijn dúúrder als het milieuschadelijkere alternatief. Raar….toch ?
Waarom gaat de overheid hier niet een heffing op leggen ?
Zodat de margarine mét palmolie duurder wordt, want milieuschadelijker als Eat plants.
Nog een voorbeeld: de Calvé pindakaas. “Wie is er niet groot mee geworden ?”. Unilever scheidt in het productieproces de pindaolie (ook wel arachideolie genoemd) van de pinda’s. Die gaan dan in de pindakaas. De arachideolie levert méér op dus daar doet men wat anders mee.
Als vervanging van de arachideolie doet men de goedkopere palmolie in de pindakaas. “Welke tropische boom in het regenwoud is niet geveld door Calvé ?”.
In de biologische winkels kun je terecht voor pindakaas mét arachideolie. Die zit er in een laag bovenop.
Wederom: het milieuschadelijkere alternatief is goedkoper.
Belast de palmolie, zodat de prijs een weerspiegeling vormt van de milieuschade.
In de non-food kunnen we hetzelfde zeggen van de luchtvaart.
Door oude sentimenten wordt er over kerosine, de brandstof van vliegtuigen, geen belasting geheven. De luchtvaart was en is een icoon van de nationale trots, en vliegen moest voor iedereen toegankelijk zijn; ook ‘de gewone man’.
Dit heeft o.a. er in geresulteerd dat er gestunt wordt met prijzen: een ticket op en neer naar Madrid of Turijn kost een paar tientjes.
Zou een prijs die meer overeenkomstig de daadwerkelijke vervuiling is, niet logisch zijn ?
Het aantal vliegtuigpassagiers in de EU is sinds 1993 verdrievoudigd.
De luchtvaart neemt weliswaar iets minder dan 3,5 % van de totale uitstoot voor haar rekening. Maar van alle sectoren is de evolutie van de uitstoot van broeikasgassen in de luchtvaart het grootst. In de periode 1990-2017: + 130 %[1].
Bij ander vervoer ligt dat percentage rond de 30 %.
In andere sectoren daarentegen treden reducties op (landbouw, energie).
Het klimaatakkoord dat is gesloten met maatschappelijke partijen, is nu al aan verandering onderhevig omdat de doelen achterhaald zijn.
De Klimaatwet van 2019 stelde NL ten doel in 2030 49% minder uitstoot tov. 1990 te realiseren. De Europese Green Deal stelde eerst als doel 40 % minder CO2 in 2030. Brussel heeft dat nu aangescherpt tot 55 % reductie van broeikasgassen in 2030.
De luchtvaart is een beetje een heilig huisje. Maar misschien zijn de stuntprijzen een relikwie van de 20e eeuw. We leven nu in de 21e eeuw.
Er zijn verschillende manieren bedacht om die uitstoot te compenseren.
Het emissiehandelssysteem van de EU bijvoorbeeld en het planten van bomen.
Is dat niet het paard achter de wagen spannen ?
Veel beter zou het zijn om de uitstoot te belasten.
Nu is de luchtvaart ook in coronacrisis. Ik stel me voor dat de sector er niet op zal staan te wachten dat er, als er weer meer gevlogen mag worden, dit soort maatregelen worden genomen.
Maar alle crises staan met elkaar in verband. Misschien is het wel zo dat als er minder gevlogen wordt (= beter voor het klimaat) de coronacrisis ook in positieve zin beïnvloed wordt. En de uitstoot van stikstof wordt verminderd. Win-win situatie.
De taak aan de overheid, lijkt me, om hier duiding aan te geven.
Wat kunt u doen ?
U kunt nu in ieder geval kiezen voor het milieuvriendelijke alternatief voor de boter en de pindakaas. Kies met de portemonnee.
En het zou mooi zijn als we de overheid in beweging kunnen krijgen om logische en concrete stappen te zetten.
En naarmate méér mensen het milieuvriendelijke alternatief kiezen, kan de prijs ook omlaag.
[1] Bron: Uitstoot van vliegtuigen en schepen: feiten en cijfers (infografiek). www.europarl.europa.eu.
EU - access 